اسکلت ساختمان یکی از مهم ترین بخش های هر سازه است که ابتدا سازندگان ساختمان وظیفه دارند بهترین نوع اسکلت بندی را به اجرا درآورند. به طور کلی سه نوع اسکلت بندی داریم؛ فلزی، بتونی و چوبی. امروزه از هر سه نوع آن استفاده می شود. انتخاب نوع اسکلت بندی بر اساس نوع ساختمان است که روی قیمت نهایی آن بسیار تاثیر گذار می باشد.
همچنین روی استحکام و دوام ساختمان موثر است. اگر می خواهید در میان انواع اسکلت بهترین نوع را برای سازه خود انتخاب کنید. در این مطلب همراه ما باشید تا بتوانید با ویژگی های هر کدام از اسکلت ها آشنا شوید.
انواع مختلف اسکلت ساختمان ها
امروزه مراحل ساخت ساختمان ها براساس نوع دسته بندی شان مشخص می شوند. معمولا نحوه ساخت ساختمان های مسکونی با مدل‌های تجاری بیمارستانی و ورزشگاهی کمی متفاوت است و ممکن است اسکلت بندی آنها هم فرق داشته باشد. در واقع بدون بررسی به خصوصیات ساختمان می توان نوع اسکلت آن ها را تشخیص داد و به درستی تصمیم قطعی گرفت. پس تلاش خود را به کار بگیرید تا در انتخاب اسکلت بندی دچار اشتباه نشوید. چرا که بعد از شروع عملیات امکان تغییر اسکلت بندی وجود ندارد.
در ادامه با ویژگی های انواع اسکلت ساختمان آشنا می شویم و نقاط قوت و ضعف هر یک را باید با دقت بررسی می کنید:
اسکلت فلزی یا همان اسکلت فولادی
اسکلت ساختمان از نوع فلز یکی از پرطرفدارترین نوع اسکلت بندی ساختمان است که از ورقه های فلزی و فولادی ساخته می‌شود. این ورق ها به کمک اتصالات به یک دیگر وصل شده و اسکلت اصلی ساختمان را ایجاد می کنند. امروزه پیشرفت های زیادی در تولید پروفیل های فولادی به کار رفته که باعث مستحکم ساختن اسکلت شده است.
همچنین بهترین روش برای اجرایی اسکلت فلزی استفاده از اتصالات پیچ و مهره است.
در موارد زیر به مزایای اسکلت فلزی یا همان اسکلت فولادی می پردازیم:
- افزایش کیفیت ساخت ساختمان
- عدم هدر رفتن مصالح
- افزایش مقاومت در برابر زمین لرزه
- سبک تر در مقایسه با اسکلت بتنی
- گزینه مناسب برای ساختمان های مرتفع و ساختمان هایی که در زمین های سست قرار است بنا شوند.
- دوام و ماندگاری بسیار بالایی فولاد
- قابلیت بهره برداری در درازمدت
- مقاوم در برابر انفجار امکان مقاوم سازی و قابلیت تقویت پذیری
- نصب سریع تر قطعات فلزی در مقایسه با قطعات بتنی
علاوه بر ویژگی‌های نام برده شده بهتر است به معایب نوع اسکلت فلزی نیز اشاره کرد که این نوع اسکلت در مقایسه با دیگر اسکلت ها در برابر دمای زیاد و آتش‌سوزی مقاومت کمتری از خود نشان می دهد. همچنین می‌توان به موارد دیگری همچون خوردگی بالای فلز در مجاورت عوامل خارجی، شکست جوشکاری و هزینه اولیه بالا اشاره نمود.
بیشتر بخوانید : اسکلت فلزی ساختمان چیست؟ از ساخت تا اجرای اسکلت
زمان پیدایش اسکلت ساختمان فلزی
زمان پیدایش اسکلت فلزی به سال های بسیار دور برمی گردد. در ابتدا، برای اجرای این مدل اسکلت از سازه های چدنی استفاده می کردند. اما بعد از مدتی آهن کم کربن یا آهن چکش خوار جایگزین چدن شد. با استفاده از آهن سازه های طرح و شکل دار روی کار آمد و ساختمان سازه ها توانست در مدل های مختلفی برای اجرای ساختمان طراحی کنند. اما به مرور زمان امروزه از فولاد به عنوان مهم ترین عامل در ساخت اسکلت فلزی شناخته می شود که مزایای بسیاری در ساخت سوله ها و ساختمان های بزرگ به همراه دارد.
خوبی اسکلت فولادی این است که به راحتی در مکان های شلوغ و کم حجم قابل اجراست و از طرف معماران و مهندسان سازه با استقبال خوبی روبه‌رو می شود.
اسکلت بتنی، تشکیل شده از یک ماده چسبنده
اسکلت بتنی تشکیل شده از سازه بتنی بتن آرمه می باشد. اگر در اجرای ساختمان با شاه تیرها و پی و بتن روبرو شدید، اسکلت بندی ساختمان بر اساس بتن انجام شده است. معمولاً ساختمان‌هایی که بر اساس اسکلت بندی بتنی ساخته می شوند، در قسمت تیرهای اصلی و دیوارها برشی از بتن دارند. بتن یک ماده فوق‌العاده چسبنده است که از ترکیب سیمان های هیدرولیکی و آب به دست می آید.
امروزه این روش با پیشرفت و افزایش کیفیت قابل قبولی روبه‌رو است که در ساختمان های مختلف شاهد اجرای متفاوت از این سازه هستیم. همچنین از روش بتن برای ساخت پل ها و سدها بسیار استفاده می کنند. حال در موارد زیر با مزایای اسکلت بتنی بیشتر اشنا می شوید:
- تشکیل شده از مصالح بومی قیمت مناسب
- شکل پذیری بسیار بالا
- مقاومت بالا در برابر آتش سوزی
- مقاومت بسیار خوب در مقابل آب و رطوبت
- عدم نیاز به نگهداری و محافظت
- محکم تر شدن با گذشت زمان
- دارای طول عمر بسیار مفید و طولانی
- نیاز خیلی کم به نیروهای متخصص و ماهر
معایب روش بتن نسبت به دیگر روش ها شامل مقاومت کششی پایین، انتقال گرما و سرما، وزن بیشتر نسبت به اسکلت فلزی و تغییر پذیر بودن نسبت به شرایط آب و هوایی می باشد.
اسکلت ساختمان چوبی، مناسب برای مکان های دسترس به چوب
اسکلت چوبی برای ساختمان های چوبی به کار می‌رود که نسبت به دیگر روش ها هزینه پایین تری به همراه دارد. البته این مدل اسکلت بیشتر برای مناطقی که دسترسی بسیار زیادی به چوب دارند، بسیار پرکاربرد است. اما در کشور ما به علت کمبود منابع چوبی از این مدل اسکلت بندی کمتر استفاده می شود.
البته برای اجرای این سازه باید نکات مهمی در نظر گرفته شود تا در صورت اجرا شما شاهد زیان های مالی بسیار بزرگ نباشید. مثلاً هنگام اجرای اسکلت چوبی خطر آتش سوزی بیشتر از هر چیز دیگری این سازه را تهدید می کند.
نتیجه گیری
انتخاب نوع اسکلت ساختمان به عوامل مختلفی مانند مسائل اقتصادی، شرایط اجرا، شرایط آب و هوایی، کیفیت اجرا، عوامل فنی و سازه ای و همچنین نظر کارفرما بستگی دارد. با توجه به ویژگی های نام برده شده برای سه مدل اسکلت به این نتیجه می رسیم که اسکلت فلزی با داشتن مزایای بیشتر و قابلیت اجرا در محیط‌های کم و در عین حال سبک بودن گزینه مناسب تری برای اجرای ساختمان است. البته مصالح بتنی هم برای ساخت سازه های بزرگ بسیار مناسب است.
به طور کلی می‌توان گفت در هر زمانی که مزایای هر کدام از نوع اسکلت بندی اهمیت بیشتری پیدا کند، آن سازه به عنوان گزینه بهتر انتخاب می شود.